Dubbelinterview met Trijnie Hilberts en Titia Lindeboom, vertalers van dit grote koorproject.
The Musical Messiah mag met recht het ‘Magnum Opus’ van Tore W. Aas genoemd worden. Hij schreef de 28 liedjes, die hij arrangeerde voor zijn Oslo Gospel Choir, produceerde 2 cd’s en een hele range aan producten om het koren mogelijk te maken dit schitterende werk ook uit te voeren.
Het werk slaat aan. En hoe!
Muziekuitgeverij Small Stone Media, die in Nederland de rechten van Tore W. Aas beheert, vond dat er naast de versie met de oorspronkelijk Engelse liedjes en Nederlandse verteller ook plaats was voor een volledig Nederlandstalige versie. Directeur Cees van Vugt benaderde twee van zijn vaste vertalers voor deze megaklus: Trijnie Hilberts en Titia Lindeboom. Beide dames maken al heel lang deel uit van de vaste vertalers-pool van Small Stone Media. De bedoeling was dat Trijnie en Titia samen het hele werk zouden vertalen, gebruik makend van elkaars talent en expertise.
In een dubbelinterview vragen we naar hun ervaringen.
Dag Trijnie en Titia. Eerste vraag: Kenden jullie elkaar voor deze samenwerking?
Trijnie: Nee. Maar na een eerste telefonisch contact hebben we een afspraak gemaakt om elkaar te ontmoeten. We vonden het voor zo’n project toch wel fijn om elkaar te leren kennen. En dat was het ook, het klikte.
Titia: Nee. Hoewel we beiden noordelingen zijn, wonen wij zover uit elkaar als noorderlingen zo’n beetje kunnen wonen: 147 kilometer. Wij zijn onze samenwerking begonnen met een ontmoeting in een wegrestaurant bij Groningen. Omdat ik niet wist wie ik moest verwachten, had ik een grote map mee waarop The Messiah stond. Maar al bij het eerste oogcontact, begrepen we dat we op elkaar aan het wachten waren.
Had je wel eens eerder werk van Tore W. Aas vertaald?
Trijnie: Nee, maar ik ben wel bekend met de liederen van het Oslo Gospel Choir.
Titia: Nee. Ik was eerlijk gezegd niet zo bekend met zijn repertoire, ook al kende ik de naam van het Oslo Gospel Choir natuurlijk wel.
Wat vond je van het project The Musical Messiah?
Trijnie: De musical heb ik gezien in Drachten en ik was ervan onder de indruk. Op een eenvoudige manier wordt je meegenomen door het leven van Jezus, de bekende verhalen uit de Bijbel. De verschillende stijlen van de liederen maken het tot een boeiend en afwisselend geheel. Het hele evangelie in een avond. En het is ook fijn om naar het Oslo Gospel Choir te luisteren.
Het vertalen van dit project was voor mij een uitdaging maar een hele leuke. Ik verwacht dat de musical in het Nederlands, onze eigen taal, nog meer binnenkomt bij mensen.
Titia: Het Oslo Gospel Choir maakt mooie, stemmige muziek. Deze musical is heel divers, er zitten luisterliedjes in, swingende nummers en lofliederen. In The Musical Messiah word je aan de hand meegenomen door de evangeliën. Er wordt op een laagdrempelige manier gezongen over de wonderen van Jezus en allerlei ontmoetingen die Hij heeft. Dat maakt de musical, in mijn ogen, ook heel geschikt voor evangelisatie.
Dit was echt een grote vertaalopdracht! Hoe zijn jullie te werk gegaan?
Trijnie: We hebben de liederen verdeeld waarbij we onze voorkeur aangegeven hebben. En bijzonder was dat we allebei andere voorkeursliederen hadden. Met die liederen zijn we vervolgens aan de slag gegaan. Op het concept kregen we vervolgens reactie van de ander. Daar gingen we dan weer mee aan de slag totdat we beiden helemaal tevreden waren: de definitieve tekst.
Titia: We hebben allereerst onze voorkeursliederen aangegeven, en daarna al snel een verdeling gemaakt. Vervolgens hebben we op een spreadsheet onze reacties aangegeven. Op basis van het commentaar hebben we de tekst bijgeslepen tot de definitieve versie.
Was het moeilijk om commentaar op je vertalingen te krijgen?
Trijnie: Nee, dat is me echt meegevallen. Het was echt positieve kritiek, vaak voorzien van goede suggestie waardoor de teksten mooier en sterker zijn geworden. En dat was wat we wilden, samen een mooie vertaling van een prachtig project maken.
Titia: Niet echt. Kritiek zie ik vooral als iets positiefs. Je werkt samen aan een mooi project, waar je ook een mooie vertaling van wil maken. Van (gegronde) kritiek kun je leren en ik ben een leergierig type. Dat neemt niet weg dat ik soms met kriebels in mijn buik de spreadsheets opende.
Hoe is deze manier van werken bevallen?
Trijnie: Fijn om samen te werken met Titia. Het samenwerken op deze manier was nieuw voor me maar ik heb het als heel positief ervaren. We hebben allebei een eigen manier van vertalen en teksten schrijven, je leert van elkaar en vult elkaar aan. Titia gaf goede suggesties en tips. Door samen naar alle liederen te kijken is het ook tekstueel een geheel geworden. Samen hebben we de puntjes op de i gezet.
Titia: Ik vond het fijn om samen met Trijnie een duo-vertaling te maken. We zijn uiteraard verschillende personen met soms nét een andere kijk op de dingen. Dat maakte dat we elkaar goed aanvulden. Als je een tijdlang gebogen zit over een vertaling, kan het gebeuren dat je vastloopt. Of je proeft een woord zo lang, dat hij voor je gevoel gek begint te klinken. Een frisse kijk op de tekst is dan precies wat je nodig hebt.
Laatste vraag: Zijn jullie tevreden met het resultaat?
Ja, ik ben er blij mee en best een beetje trots op hoe het geworden is. Prachtige liederen, mooie vertalingen. Het was best veel werk maar ik heb het met heel veel plezier gedaan. Jammer dat het afgelopen is.
Er ligt een uitdaging voor koren: de musical in het Nederlands uitvoeren! Ik wil graag een uitvoering bijwonen zodat ik onze teksten kan ‘ervaren.’
Titia: Het vertalen The Musical Messiah was een fikse klus, maar ik ben trots op het eindresultaat. En ik vind het bijzonder leuk dat ik mijn mede vertaler Trijnie heb leren kennen. Nu heb ik nog een grote wens: om een uitvoering mee te maken van musical, waarbij onze teksten worden gezongen.
Dank je wel, Trijnie en Titia voor dit interview. Jullie hebben een geweldige prestatie geleverd en we hopen dat veel koren gebruik zullen gaan maken van jullie teksten.
Het lied Don’t you cry, uitgevoerd door het Oslo Gospel Choir
De graveur van Koormuziek.nl verwerkt alle Nederlandse liedteksten in het muzieknotatieprogramma, dat de basis is voor de bladmuziek uitgaven. Tot slot vragen we aan hem hoe het was om aan de totstandkoming van dit grote, Nederlandstalige project mee te werken.
Mijn aandeel was het graveren van de Messiah. Titia en Trijnie hadden de vertaling perfect aangeleverd. Alle teksten waren ingeschreven in de originele muziek. En daarnaast stonden de teksten ook in WORD op google drive. Door deze complete aanlevering kon ik de vertaling snel verwerken en het voorkwam ook onnodige fouten met het invoeren van de tekst. De grootste uitdaging lag hem in het gebruik van Sibelius. Voor het graveren van nieuwe composities gebruiken wij Finale. Tore had de Messiah in Sibelius gemaakt. Om via een XML file in Finale te verwerken gaf veel problemen met de layout, teksten en dergelijke. Gelukkig ging de verwerking in Sibelius steeds beter en ook sneller.
In het notenbeeld heb ik maar weinig aanpassingen hoeven te maken. Bijna alle teksten pasten goed op de originele muziek. Ook qua klemtonen kloppen de teksten. Hieruit blijkt dat Trijnie en Titia beide veel ervaring hebben en goed over elk woord in de vertaling hebben nagedacht. De correctie ronde ging heel snel en soepel. Binnen een week waren alle correcties binnen en daarna kon ik alles snel verwerken.
Klik op deze link voor meer informatie over de uitgaven van De Musical Messiah.